Historia

     Najpełniejszą dokumentację dotyczącą szkolnictwa we Wtórku przedstawił w kronice szkolnej Kazimierz Szczepański - kierownik szkoły w latach 1945 -1969. Zygmunt Lubieniecki w „Zarysie dziejów wsi i Ochotniczej Straży Pożarnej we Wtórku” podaje, że w 1831 roku istniała szkółka wiejska na terenie dóbr książąt Radziwiłłów, a pierwszym jej nauczycielem był Cyberski. Budynek tzw. „starej” szkoły (który do dzisiaj jest użytkowany) został wybudowany w 1855 roku i funkcjonował jako szkoła do 1961 roku.

LATA 1918 - 1939

         Nauczyciel o nazwisku Lolata (Łopata), który uczył w starej szkole we Wtórku, w roku 1918 z chwilą odzyskania niepodległości rozpoczął naukę w języku polskim. Przez lata dwudzieste i trzydzieste ubiegłego wieku naukę prowadzono w dwóch kompletach i realizowano program z zakresu czterech klas. Dopiero w ostatnich latach przed wybuchem II wojny światowej klasa czwarta realizowała w trzech latach trzy różne kursy ze skróconym materiałem nauczania szkoły siedmioklasowej. Cechą charakterystyczną miejscowej młodzieży było to, że aktywnie włączała się we wszystkie formy pracy oświatowej. Toteż w latach 1932 - 1939 poza nauką czynnie działała w „Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży” i organizacji „Młodzi Polacy”. Ówcześni rodzice rozumieli konieczność współdziałania ze szkołą w sferze wychowania i dydaktyki. Powołano do życia aktywnie działające Koło Rodzicielskie, które corocznie organizowało Jasełka i Gwiazdkę dla dzieci. Ten fakt świadczy, że działalność Rady Rodziców w Szkole Podstawowej we Wtórku ma głębokie korzenie. Od 1936 roku obchodzono corocznie Święto Lasu, które wrosło w tradycję szkoły i miejscowości. W ramach tej uroczystości młodzież sadziła drzewka i odbywały się zabawy rekreacyjno - sportowe. Do wybuchu II wojny światowej budynek szkolny był dobrze utrzymany. Nauka odbywała się w jednej izbie lekcyjnej, która była jak na owe czasy dobrze wyposażona. Na podkreślenie zasługuje fakt, że zarówno sama szkoła jak i jej otoczenie sprawiały miłe wrażenie.

LATA OKUPACJI

        Wybuch wojny mieszkańcy wioski przyjęli z dużym spokojem, ale też z ogromną wiarą w jej szybkie zakończenie i zwycięstwo. Wierzono w słuszność sprawy i siłę polskiego oręża, choć społeczeństwo zdawało sobie sprawę z trudności zadania stojącego przed obrońcami Ojczyzny. Wszystkich ogarnął duch patriotyczny. W sierpniu ogłoszono powszechną mobilizację. Spora grupa młodych mężów i synów opuściła wioskę. Był wśród nich nauczyciel szkoły pan Stanisław Mrowicki, który pozostawił szkołę wraz z całym dobytkiem. Akcja wysiedleńcza rozpoczęła się 24 lipca 1940 roku. W tym dniu wysiedlono 13 obywateli wraz z rodzinami. Na miejsce wysiedlonych przybyli osadnicy, którzy nie posiadali żadnej wiedzy na temat rolnictwa. Do Polaków odnosili się z wrogością. Rozpoczął się proces prześladowań. Wielu młodych ludzi wywieziono na przymusowe roboty do Niemiec. Niektórzy nigdy już nie powrócili do kraju. Młodzież i dzieci polskie pozbawione były możliwości uczenia się w szkołach.

ZAKOŃCZENIE WOJNY. ODBUDOWA SZKOŁY

          Natychmiast po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej, 23 stycznia 1945 roku społeczeństwo wsi przystąpiło do odbudowy domostw i usuwania resztek niemczyzny. W 1945 roku 23 lutego Kazimierz Szczepański objął urząd nauczyciela i przystąpił do odbudowy szkoły. Placówka znajdowała się w bardzo złym stanie. Brakowało w zasadzie wszystkiego, począwszy od szkolnej dokumentacji, którą zniszczył okupant, a skończywszy na piecu, ławkach, szafach i stołach. Budynek nie posiadał nawet drzwi wejściowych, bo zostały wyrwane wraz z futryną, nie było opłotowania. Izba szkolna była bardzo brudna i zniszczona. Dzięki nawiązaniu właściwej współpracy z sołtysem - Józefem Gajdą oraz za sprawą pomocy Wojciecha Gogóla, kierownictwu szkoły szybko udało się doprowadzić do porządku klasę szkolną. Sprzęty szkolne częściowo zakupiono, a częściowo pozyskano z innych szkół. Od roku 1946 do 1948 funkcjonowały klasy I - III. W pierwszych latach po wojnie największym problemem było wyposażenie dzieci w podręczniki. Wszelkie dochody Komitetu Rodzicielskiego przeznaczano na zakup książek do biblioteki szkolnej oraz zakup pomocy naukowych. Nadal tradycja szkoły wiązała się z obchodami Święta Lasu organizowaniem jasełek i gwiazdki dla dzieci. W roku szkolnym 1947/48 podniesiono poziom organizacyjny szkoły o jedną klasę - funkcjonowały klasy I - IV. Młodzież wtórkowska zorganizowana była w stowarzyszeniu „Wici”. Za zaoszczędzone z organizacji imprez kulturalnych pieniądze i przy pomocy starszych mieszkańców wioski rozpoczęto budowę świetlicy wiejskiej. 5 lipca 1948 roku została otwarta pierwsza w powiecie ostrowskim świetlica wybudowana dzięki zaangażowaniu i pracy mieszkańców. W roku szkolnym 1948/49 dzięki wysiłkom Komitetu Rodzicielskiego zradiofonizowano wieś. Zainstalowano 36 odbiorników radiowych. W roku szkolnym 1949/50 na terenie szkoły powstał Samorząd Uczniowski - a zakładem opiekuńczym zostało państwowe Gospodarstwo Rolne w Wysocku Wielkim. Pod koniec roku szkolnego 1954/55 podjęto uchwałę o podniesieniu stopnia organizacyjnego szkoły o klasę piątą. Później corocznie podnoszono go o jedną klasę tak, że w roku szkolnym 1957/58 szkoła we Wtórku stała się szkołą siedmioklasową. Kierownictwem szkoły nadal był Kazimierz Szczepański, który pracował z 4 nauczycielami (w tym katechetą). Ze względu na trudności lokalowe czwarta izba lekcyjna została bezpłatnie udostępniona przez pana Władysława Misia. W roku szkolnym 1958/59 w kronice szkolnej odnotowano, że kadra pedagogiczna podnosiła kwalifikacje zawodowe, co korzystnie wpływało na poziom pracy placówki. Ze względu na trudne warunki lokalowe - jedna izba lekcyjna, dwie klasy zaadoptowane na strychu, jedna izba lekcyjna wypożyczona na wsi - praca dydaktyczno - wychowawcza prowadzona była w bardzo trudnych warunkach. Po dokładnym zbadaniu sytuacji, w jakiej funkcjonowała szkoła, przez Powiatową Komisję Oświaty 31 grudnia 1958 roku Prezydium Powiatowej Rady Narodowej podjęło uchwałę o budowie pierwszej tysiąclatki w powiecie ostrowskim w ramach hasła: „Budujemy tysiąc szkół na Tysiąclecie Państwa Polskiego”. Powołano społeczny Komitet Budowy Szkoły. Na terenie wsi powstał Komitet elektryfikacyjny. Do elektryfikacji przystąpiono sposobem gospodarczym. Ostatecznie 28 stycznia 1961 roku odbyła się uroczystość oddania do użytku nowej szkoły. Jednocześnie pożegnano „staruszkę”, w której uczyły się dzieci od 1855 roku.

            W roku 2001 pierwsza tysiąclatka w powiecie ostrowskim obchodziła swoje czterdziestolecie. Jednocześnie minęła 170 rocznica powstania pierwszej placówki oświatowej we Wtórku. Z kolei w 2021 roku nastąpiły obchody sześćdziesięciolecia istnienia obecnego budynku szkoły. Te rocznice zmuszają nas do pewnych refleksji związanych z historią, teraźniejszością i przyszłością naszej szkoły. Wielu ludziom, którzy pełnili funkcje kierownicze, zawdzięczamy to, jak szkoła wygląda dziś. Koniecznie wspomnieć trzeba o: Kazimierzu Szczepańskim, który był kierownikiem w latach 1945 - 1969, Kazimierzu Marcińczaku, który kierował szkołą w latach 1970 - 1991, Jarosławie Cyfercie, który był dyrektorem w latach 1991 - 1997, Annie Wojciechowskiej-Mrotek będącej dyrektorem szkoły, a później Zespołu Szkolno-Przedszkolnego od 1997 do 2017 roku, a także o Iwonie Tomalak sprawującej funkcję dyrektora Zespołu Szkolno-Przedszkolnego od 2017 roku do obecnej chwili. Na przestrzeni kilkudziesięciu lat szkoła stała się elementem środowiska i na trwałe wrosła w krajobraz Wtórku. Żywo włącza się w organizowanie imprez kulturalnych, sportowych i patriotycznych. Na przestrzeni sześciu dziesięcioleci szkoła, podobnie jak społeczeństwo, zmieniała swoje oblicze. Żywo reagowała na zmieniające się czasy. Wielkim sukcesem Grona Pedagogicznego było otrzymanie zbiorowej nagrody Ministra Oświaty II stopnia w 1972 roku za pracę pedagogiczną, społeczną, a przede wszystkim za szczególne osiągnięcia we wdrażaniu poznańskiego systemu wychowawczego.

         Szkoła Podstawowa we Wtórku zawsze ściśle współpracowała ze Szkołą Filialną w Sadowiu. W 1997 roku w naszej szkole dokonano długo oczekiwanego remontu. Ponadto z funduszu Rady Rodziców opłotowano boisko szkolne oraz wykonano chodnik przed szkołą. Dzięki zaangażowaniu organu prowadzącego, środowiska lokalnego i Rady Rodziców w 1998 roku oddano do użytku asfaltowe boisko sportowe. Zaowocowało to I miejscem w Gminnym Turnieju koszykówki Dziewcząt i Chłopców, a w 2000 roku I miejscem w Spartakiadzie Mieszkańców Wsi w finale gminnym i I miejscem w finale powiatowym. Jednym z głównych zadań szkoły jest wykorzystywanie posiadanych zasobów, w tym pięknego położenia i terenów zielonych. Dlatego obok istniejącego boiska asfaltowego, wybudowano dwa boiska trawiaste, które służą nie tylko szkole, UKS-owi, ale również przyczyniają się do rozwoju sportu i rekreacji na terenie wsi. W 2000 roku wielkim przedsięwzięciem było zorganizowanie przez nauczycieli i przy współudziale Rady Rodziców, Dnia Dziecka w formie dwudniowego biwaku dla wszystkich uczniów szkoły. Celem tej i wielu innych inicjatyw Rady Pedagogicznej jest kształtowanie przynależności do środowiska lokalnego i odnajdywanie własnego miejsca w Małej Ojczyźnie. Jedną z innych form propagowania rekreacji, a jednocześnie integrowania środowiska, było organizowanie przez Radę Rodziców festynów rodzinnych, na których spotykali się mieszkańcy wsi i okolicy.

            Od 1961 roku w budynku szkoły mieściło się Publiczne Przedszkole. Funkcje kierownicze w tej placówce pełniły od roku 1961 do roku 1976 - Danuta Stodulska, w latach 1976 - 1985 - Maria Brodala. Od roku 1986 przedszkole włączono do szkoły. Jako odrębna jednostka placówka funkcjonowała od 1990 do 2012, a funkcję dyrektora pełniła Lidia Michalak (od 2014 roku do dziś wicedyrektor Zespołu Szkolno-Przedszkolnego).

            Dzięki wsparciu organu prowadzącego w 2000 roku dokonano długo oczekiwanej modernizacji sali gimnastycznej oraz częściowej wymiany okien. Przy bardzo dużej pomocy Rady Sołeckiej i Sołtysa pana Tadeusza Królaka wymalowano sale lekcyjne i korytarze, a kolory ścian stworzyły przyjazny klimat w szkole. Rada Rodziców zadbała o wystrój zewnętrzny budynku. Odnowiona elewacja nadała szkole odświętny wygląd - odpowiedni na obchody 40-lecia pierwszej tysiąclatki w powiecie ostrowskim i jednocześnie na 170 rocznicę powstania szkolnictwa we Wtórku.

            Rok 2008 okazał się rokiem przełomowym. Dzięki podjętym działaniom Rady Pedagogicznej, a przede wszystkim dzięki ówczesnej dyrektor Annie Wojciechowskiej-Mrotek  6 czerwca 2008 roku nadano naszej szkole, czyli pierwszej tysiąclatce naszego powiatu, imię Orła Białego. Wizerunek patrona szkoły jest wzorowany na herbie, wywodzącego się z dynastii Piastów, króla Przemysła II. W 2008 roku pojawiła się też możliwość przeprowadzenia generalnego remontu i przeznaczenia zastępczej sali gimnastycznej na nową stołówkę oraz blok żywieniowy dla przedszkola. We wrześniu 2009 roku oddano do użytku nowoczesny kompleks żywieniowy dla dzieci przedszkolnych i uczniów.

          W 2011 roku działania wychowawcze szkoły skupiły się wokół obchodów 50-lecia budynku, które trwały od stycznia do czerwca. Jednocześnie minęła też 180 rocznica powstania pierwszej placówki oświatowej we Wtórku.

          W grudniu 2011 roku zakończono budowę nowoczesnej sali gimnastycznej, której uroczyste otwarcie i oddanie do użytku szkolnego nastąpiło 1 marca 2012 roku. Nasza tysiąclatka powiększyła się o zaplecze socjalno-sanitarne oraz o salę gimnastyczną. Całość połączona jest z obecnym budynkiem szkoły za pomocą łącznika.

            Od 1 września 2012 roku powołano we Wtórku Zespół Szkolno-Przedszkolny, w skład którego wchodzi Publiczne Przedszkole we Wtórku i Szkoła Podstawowa im. Orła Białego we Wtórku. Zespół wówczas tworzyło 9 oddziałów - 3 przedszkolne i 6 szkolnych. Od 2017 roku na skutek reformy oświaty pojawił się siódmy, a w kolejnym roku ósmy szkolny oddział.

Kolejną datą, która zapisała się w historii szkoły szczególnym wydarzeniem, był 8 listopada 2018 roku. Właśnie wtedy nastąpiło uroczyste przekazanie sztandaru Szkole Podstawowej im. Orła Białego. To istotne wydarzenie zostało poprzedzone staraniami obecnej dyrektor Zespołu Iwony Tomalak, Rady Pedagogicznej oraz Rady Rodziców. W działania włączyła się również cała szkolna społeczność. Gruntownie przygotowywano się do tego wydarzenia m.in. poprzez udział w ogólnopolskim konkursie  organizowanym przez Studium Prawa Europejskiego w Warszawie i uzyskanie certyfikatu „Szkoły młodych patriotów”. Projekt był realizowany od marca do października 2018 roku. 

W związku z reformą oświaty i utworzeniem ośmioletniej szkoły podstawowej, dotychczasowe warunki lokalowe nie zaspokajały w pełni potrzeb pracowników, dzieci i ich rodziców. W konsekwencji, decyzją organu prowadzącego, do budynku szkoły dobudowano nowy obiekt – przestronne, kolorowe i nowoczesne przedszkole. Placówka składa się z trzech oddziałów i zapewnia miejsce dla 75 wychowanków. Oficjalne otwarcie nastąpiło 12 września 2019 roku.

Ze względu na przypadającą na 28 stycznia 2021 r. sześćdziesiątą rocznicę powstania naszej szkoły, czyli pierwszej w powiecie ostrowskim szkoły na Tysiąclecie Państwa Polskiego (1961 r.), od grudnia 2020 r. do czerwca 2021 r. nasza placówka podjęła szereg działań dydaktyczno-wychowawczych służących uczczeniu tego wydarzenia. Był to czas zdalnego nauczania wynikającego z pandemii COVID-19, jednak cała społeczność szkolna włączyła się w obchody rozmaitymi, możliwymi do realizacji w takich warunkach, aktywnościami.

W maju 2021 r. rozpoczęła się termomodernizacja i gruntowny remont szkoły, który całkowicie odmienił wygląd budynku tak z zewnątrz, jak i od wewnątrz. Owe działania zakończyły się w kwietniu 2022 r. Budynek szkoły znacząco zyskał na funkcjonalności, a jego niezwykle nowoczesny wygląd wpisał się w trendy światowego designu. Podczas remontu m.in.: pogłębiono piwnicę (służącą szkolnej bibliotece i obszernej sali świetlicowej), powstały nowe łazienki i przebudowano już istniejące, w całej szkole wymieniono okna, drzwi, podłogi, sufity, odnowiono ściany, zamontowano nowoczesną instalację elektryczną i medialną, ekologiczne oświetlenie oraz rolety zewnętrzne, ocieplono dach i ściany zewnętrzne, wymieniono system co. na nowoczesny i ekologiczny, stworzono nowe gabinety dla logopedy, pedagoga i higienistki szkolnej, odnowiono także gabinet dyrektora, sekretariat i pokój nauczycielski, sale wyposażono m.in. w nowoczesny sprzęt multimedialny oraz stworzono nowe zaplecze dla obsługi. Dzięki współpracy z Radą Sołecką wsi Wtórek dla uczniów zakupiono nowe metalowe szafki.

            Obecnie pracę dydaktyczno-wychowawczą i opiekuńczą w Zespole Szkolno-Przedszkolnym we Wtórku prowadzi wysoko wykwalifikowana kadra pedagogiczna. Większość nauczycieli posiada kwalifikacje do nauczania co najmniej dwóch przedmiotów.

Tradycją naszej szkoły jest coroczna organizacja Święta Patrona Orła Białego przypadającego bezpośrednio na dni poprzedzające święta majowe: Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polskiej oraz Święto Narodowe Trzeciego Maja. Tradycją stał się również coroczny Bieg im. Orła Białego. Impreza ta łączy charakter rekreacyjno-sportowy z aspektem patriotycznym. Biorą w niej udział: uczniowie, rodzice, nauczyciele, sportowcy, przedstawiciele władz samorządowych i  organizacji lokalnych.

Zespół Szkolno-Przedszkolny we Wtórku bez wątpienia można dziś nazwać nowoczesną placówką, a jednak zakorzenioną w chwalebnej historii i czerpiącą z tradycji słuszne wartości. Przede wszystkim jest instytucją troszczącą się o swoich uczniów oraz wychowanków i z sukcesem stawiającą czoła nowym wyzwaniom kreowanym przez potrzeby teraźniejszości.